Được Tòa Xử Vô Tội Nhưng Trước Đó Bị Khởi Tố, Có Được Bồi Thường Không? (2025)

Việc một người dân bị khởi tố oan sai, sau đó được tòa tuyên vô tội không phải là hiếm gặp, và vấn đề bồi thường thiệt hại trong trường hợp này luôn là mối quan tâm hàng đầu. Vậy, theo quy định pháp luật hiện hành, cụ thể là trong lĩnh vực Hình Sự, người bị khởi tố nhưng sau đó được chứng minh vô tội có quyền được bồi thường những gì, thủ tục yêu cầu bồi thường ra sao và mức bồi thường được tính như thế nào? Bài viết này của Luật sư 11 sẽ đi sâu phân tích các khía cạnh pháp lý liên quan đến quyền được bồi thường khi bị khởi tố oan, bao gồm các điều kiện để được bồi thường, căn cứ xác định thiệt hại, và quy trình thủ tục yêu cầu bồi thường theo quy định của pháp luật năm 2025. Bên cạnh đó, bài viết cũng sẽ đề cập đến những vướng mắc thường gặp trong thực tiễn áp dụng và đưa ra những giải pháp pháp lý hữu ích nhất.

Quyền được bồi thường khi bị khởi tố oan sai: Cơ sở pháp lý và điều kiện áp dụng

Việc một người được tòa xử vô tội sau khi đã trải qua quá trình khởi tố là một sai sót nghiêm trọng của hệ thống pháp luật, và pháp luật Việt Nam quy định rõ về quyền được bồi thường cho những thiệt hại mà họ phải gánh chịu. Vậy, cơ sở pháp lý nào đảm bảo quyền lợi này và những điều kiện áp dụng cụ thể ra sao?

Cơ sở pháp lý vững chắc cho quyền được bồi thường khi bị khởi tố oan sai được quy định tại Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017. Luật này quy định Nhà nước có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người thi hành công vụ gây ra trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, trong đó có các hoạt động tố tụng hình sự như khởi tố. Điều 17 của Luật này liệt kê các trường hợp được bồi thường trong hoạt động tố tụng hình sự, bao gồm cả trường hợp khởi tố, truy tố, xét xử mà sau đó được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án hoặc tòa án tuyên không có tội.

Để được hưởng quyền bồi thường, cần đáp ứng các điều kiện sau: Thứ nhất, phải có văn bản của cơ quan có thẩm quyền xác định người đó bị oan sai, ví dụ như bản án, quyết định đình chỉ điều tra của cơ quan điều tra, hoặc bản án, quyết định của Tòa án tuyên người đó không phạm tội. Thứ hai, thiệt hại thực tế phải xảy ra do việc khởi tố oan sai, bao gồm thiệt hại về vật chất, tinh thần và thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút. Theo quy định, thiệt hại về tinh thần được xác định dựa trên mức độ tổn thất về danh dự, nhân phẩm, uy tín do bị khởi tố.

Ví dụ, một người bị khởi tố về tội trộm cắp, bị tạm giam trong một thời gian, sau đó được tòa án tuyên vô tội do không đủ chứng cứ. Trong trường hợp này, người đó có quyền yêu cầu bồi thường các thiệt hại về thu nhập bị mất do không thể đi làm trong thời gian bị tạm giam, chi phí đi lại để tham gia các hoạt động tố tụng, và tổn thất về tinh thần do bị ảnh hưởng đến danh dự và uy tín.

Việc xác định mức bồi thường cụ thể sẽ căn cứ vào các quy định chi tiết của pháp luật, cũng như các chứng cứ do người bị oan sai cung cấp. Luật sư 11 khuyến nghị người dân nên tìm đến sự tư vấn của luật sư để được hỗ trợ tốt nhất trong quá trình yêu cầu bồi thường oan sai.

Xem thêm: Bị khởi tố oan sai rồi được Tòa tuyên vô tội thì có được bồi thường không? Tìm hiểu ngay quy trình chi tiết và quyền lợi của bạn.

Các khoản bồi thường thiệt hại khi bị khởi tố oan sai: Chi tiết và cách tính

Khi một người được tòa xử vô tội sau thời gian bị khởi tố, giam giữ oan sai, họ có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại. Việc xác định các khoản bồi thường này rất quan trọng để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người bị oan. Vậy, cụ thể những thiệt hại nào sẽ được bồi thường và cách tính ra sao?

Thiệt hại về vật chất là một trong những khoản bồi thường cơ bản. Nó bao gồm tài sản bị mất mát, hư hỏng hoặc bị tịch thu do việc khởi tố oan sai. Ví dụ, nếu trong quá trình điều tra, nhà cửa bị khám xét gây hư hại tài sản, hoặc xe cộ bị tạm giữ gây thiệt hại kinh tế, người bị oan có quyền yêu cầu bồi thường. Để chứng minh thiệt hại này, cần cung cấp hóa đơn sửa chữa, biên bản kê biên tài sản, hoặc các giấy tờ liên quan khác. Mức bồi thường sẽ căn cứ vào giá trị thực tế của tài sản tại thời điểm xảy ra thiệt hại.

Thiệt hại về tinh thần cũng được đền bù, do những tổn thất về danh dự, nhân phẩm và uy tín mà người bị oan phải gánh chịu. Mức bồi thường thiệt hại về tinh thần được quy định tại Điều 49 của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017. Mức bồi thường này được tính theo ngày bị tạm giữ, tạm giam, nhưng tối đa không quá 10 tháng lương cơ sở.

Bên cạnh đó, người bị oan còn được bồi thường thiệt hại về thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút. Khoản bồi thường này áp dụng khi việc khởi tố oan sai khiến họ không thể làm việc, kinh doanh hoặc bị mất cơ hội thăng tiến. Để chứng minh thu nhập bị mất, cần cung cấp hợp đồng lao động, sao kê tài khoản ngân hàng, hoặc các giấy tờ chứng minh thu nhập khác. Mức bồi thường sẽ dựa trên thu nhập trung bình của người đó trong thời gian bị oan.

Cuối cùng, các chi phí hợp lý khác phát sinh do việc khởi tố oan sai cũng sẽ được bồi thường. Điều này bao gồm chi phí đi lại, ăn ở, thuê luật sư, giám định, và các chi phí cần thiết khác để bảo vệ quyền lợi của mình. Tất cả các chi phí này cần được chứng minh bằng hóa đơn, chứng từ hợp lệ. Chẳng hạn, chi phí thuê luật sư để bào chữa trong quá trình điều tra, truy tố cũng là một khoản được bồi thường nếu chứng minh được sự hợp lý và cần thiết.

Thủ tục yêu cầu bồi thường khi được tòa xử vô tội: Hướng dẫn chi tiết từ AZ

Nếu bạn được tòa xử vô tội sau khi đã trải qua quá trình khởi tố, bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu bồi thường oan sai. Thủ tục này bao gồm nhiều bước, từ chuẩn bị hồ sơ đến nhận quyết định bồi thường. Luật sư 11 sẽ hướng dẫn bạn chi tiết từng bước để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của bạn trong quá trình yêu cầu bồi thường.

Để bắt đầu thủ tục yêu cầu bồi thường, bước đầu tiên và quan trọng nhất là chuẩn bị hồ sơ. Hồ sơ cần đầy đủ các giấy tờ chứng minh bạn bị oan sai và các thiệt hại thực tế đã gánh chịu. Cụ thể, bạn cần chuẩn bị:

• Bản sao bản án, quyết định của tòa án tuyên bạn vô tội.
• Các giấy tờ chứng minh thiệt hại về vật chất: hóa đơn, chứng từ mua bán, hợp đồng, giấy tờ xe, sổ sách kế toán (nếu có).
• Các giấy tờ chứng minh thiệt hại về tinh thần: giấy xác nhận của cơ sở y tế về tình trạng sức khỏe, tâm lý; lời khai của người thân, bạn bè; các bài báo, thông tin trên mạng xã hội gây ảnh hưởng đến danh dự, uy tín.
• Các giấy tờ chứng minh thiệt hại về thu nhập thực tế bị mất hoặc giảm sút: hợp đồng lao động, bảng lương, giấy xác nhận của cơ quan, tổ chức về thu nhập.
• Các giấy tờ chứng minh các chi phí hợp lý khác: chi phí đi lại, ăn ở, thuê luật sư, giám định.

Sau khi chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, bạn cần nộp hồ sơ và theo dõi quá trình giải quyết. Hồ sơ được nộp tại cơ quan đã ra quyết định khởi tố bạn. Sau khi nộp, bạn cần theo dõi sát sao quá trình giải quyết. Cơ quan chức năng sẽ tiến hành xác minh các thông tin, chứng cứ bạn cung cấp.

Trong quá trình giải quyết, bạn có thể được mời tham gia các buổi làm việc, cung cấp chứng cứ bổ sung để làm rõ các vấn đề liên quan đến yêu cầu bồi thường. Hãy chuẩn bị kỹ lưỡng và cung cấp đầy đủ, trung thực các thông tin, chứng cứ.

Cuối cùng, sau khi xem xét hồ sơ và các chứng cứ, cơ quan chức năng sẽ ra quyết định bồi thường. Nếu đồng ý với quyết định, bạn sẽ thực hiện các thủ tục liên quan để nhận tiền bồi thường. Nếu không đồng ý, bạn có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện theo quy định của pháp luật. Luật sư 11 khuyên bạn nên tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn cụ thể về quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình này.

Xem thêm: Đừng bỏ lỡ! Hướng dẫn chi tiết từ A-Z về thủ tục bồi thường khi được tòa xử vô tội, đảm bảo quyền lợi tối đa cho bạn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến mức bồi thường: Phân tích và đánh giá

Việc xác định mức bồi thường khi bị khởi tố oan sai không phải là một quy trình đơn giản, mà chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau. Để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người được tòa xử vô tội, việc xem xét kỹ lưỡng các yếu tố này là vô cùng quan trọng. Dưới đây, Luật sư 11 sẽ phân tích và đánh giá chi tiết những yếu tố chính ảnh hưởng đến mức bồi thường thiệt hại.

Một trong những yếu tố then chốt là mức độ thiệt hại thực tế mà người bị oan sai phải gánh chịu. Thiệt hại này được lượng hóa thông qua các khoản mục cụ thể như thiệt hại về vật chất (tài sản bị hư hỏng, mất mát), thiệt hại về tinh thần (tổn thất về danh dự, uy tín, nhân phẩm), thiệt hại về thu nhập thực tế (thu nhập bị mất hoặc giảm sút do không thể làm việc), và các chi phí hợp lý khác phát sinh trong quá trình minh oan. Ví dụ, nếu một người bị tạm giam oan dẫn đến mất việc làm ổn định, mức bồi thường sẽ cao hơn so với trường hợp chỉ bị ảnh hưởng đến uy tín cá nhân.

Bên cạnh đó, mức độ lỗi của cơ quan, người có thẩm quyền trong quá trình tố tụng cũng là một yếu tố quan trọng. Nếu cơ quan điều tra, viện kiểm sát, hoặc tòa án có hành vi sai trái nghiêm trọng, cố ý làm sai lệch hồ sơ vụ án, hoặc vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật tố tụng, mức bồi thường sẽ được tăng lên tương ứng. Ngược lại, nếu sai sót xảy ra do yếu tố khách quan, hoặc do trình độ chuyên môn hạn chế của cán bộ, mức bồi thường có thể được xem xét giảm nhẹ.

Ngoài ra, các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng khác cũng được cân nhắc. Ví dụ, nếu người bị oan sai có hành vi cản trở quá trình điều tra, hoặc có lỗi trong việc cung cấp thông tin, mức bồi thường có thể bị giảm bớt. Ngược lại, nếu người bị oan sai là người có công với cách mạng, hoặc có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, mức bồi thường có thể được tăng thêm. Ví dụ, theo quy định tại Điều 59 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, việc xác định thiệt hại về tinh thần phải căn cứ vào tính chất, mức độ thiệt hại, hoàn cảnh sống của người bị thiệt hại và mức độ lỗi của người gây ra thiệt hại.

Tóm lại, việc xác định mức bồi thường khi bị khởi tố oan sai là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự xem xét toàn diện các yếu tố liên quan. Việc nắm vững các quy định của pháp luật và thu thập đầy đủ chứng cứ là vô cùng quan trọng để đảm bảo quyền lợi chính đáng của người bị oan sai.

Giải đáp thắc mắc thường gặp về bồi thường oan sai: Từ luật sư hình sự

Bồi thường oan sai là một vấn đề phức tạp, và người bị tòa xử vô tội sau khi bị khởi tố thường có nhiều câu hỏi. Dưới góc độ của luật sư hình sự, chúng tôi từ Luật sư 11 sẽ giải đáp những thắc mắc thường gặp nhất liên quan đến quyền lợi và thủ tục yêu cầu bồi thường trong trường hợp này, đặc biệt là khi bạn được tòa xử vô tội nhưng trước đó bị khởi tố, có được bồi thường không? Việc nắm rõ các quy định pháp luật sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Thời hiệu yêu cầu bồi thường là bao lâu? Theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước, thời hiệu yêu cầu bồi thường là 3 năm kể từ ngày bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền xác định người đó bị oan sai có hiệu lực pháp luật. Ví dụ, nếu bản án tuyên bạn vô tội có hiệu lực từ ngày 01/01/2024, bạn có thời hạn đến hết ngày 01/01/2027 để thực hiện thủ tục yêu cầu bồi thường. Quá thời hạn này, quyền yêu cầu bồi thường sẽ không còn được pháp luật bảo vệ.

Có thể yêu cầu bồi thường nếu đã nhận quyết định giải quyết khiếu nại trước đó không? Việc bạn đã nhận quyết định giải quyết khiếu nại trước đó không ảnh hưởng đến quyền yêu cầu bồi thường. Quyết định giải quyết khiếu nại chỉ giải quyết các vấn đề liên quan đến tính đúng đắn của quyết định tố tụng, còn yêu cầu bồi thường là để bù đắp những thiệt hại thực tế do quyết định oan sai gây ra. Hai thủ tục này hoàn toàn độc lập với nhau.

Cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết bồi thường? Thẩm quyền giải quyết bồi thường được quy định cụ thể trong Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước. Thông thường, cơ quan có thẩm quyền giải quyết là cơ quan đã ra quyết định khởi tố oan sai. Ví dụ, nếu bạn bị Cơ quan điều tra Công an tỉnh A khởi tố oan sai, thì Cơ quan điều tra Công an tỉnh A sẽ là cơ quan có trách nhiệm giải quyết bồi thường. Trong trường hợp cơ quan này không giải quyết hoặc giải quyết không thỏa đáng, bạn có quyền khiếu nại lên cơ quan cấp trên hoặc khởi kiện ra Tòa án.

Nếu không đồng ý với quyết định bồi thường thì phải làm gì? Nếu bạn không đồng ý với quyết định bồi thường của cơ quan có thẩm quyền, bạn có quyền khiếu nại lên cơ quan cấp trên của cơ quan đó hoặc khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án để yêu cầu xem xét lại quyết định bồi thường. Thời hạn khiếu nại hoặc khởi kiện là 15 ngày kể từ ngày nhận được quyết định bồi thường. Việc khiếu nại hoặc khởi kiện sẽ giúp bạn bảo vệ quyền lợi nếu mức bồi thường chưa tương xứng với thiệt hại thực tế phải gánh chịu.