Hòa giải tranh chấp đất đai tại xã: Bắt buộc hay chỉ khuyến khích? | Theo luật sư Nguyễn Thành Huân – Luật sư 11
1. Ý nghĩa và vai trò của hòa giải tranh chấp đất đai tại xã
Hòa giải tranh chấp đất đai tại xã không chỉ giúp giảm thiểu chi phí, thời gian mà còn duy trì mối quan hệ cộng đồng và bảo vệ quyền lợi người dân. Theo luật sư Nguyễn Thành Huân – Giám đốc công ty Luật sư 11, hòa giải tại xã hỗ trợ ổn định xã hội, đồng thời nâng cao nhận thức pháp luật trong cộng đồng.
Liên hệ với Luật sư 11 qua hotline để được tư vấn – 0979800000 – Zalo
2. Quy định pháp lý hiện hành
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2024, nhà nước khuyến khích tự hòa giải. Nếu không thành, các bên bắt buộc hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện.
Nghị quyết 04/2017/NQ‑HĐTP hướng dẫn: đối với tranh chấp về ai là người có quyền sử dụng đất, nếu chưa hòa giải tại xã thì không đủ điều kiện khởi kiện. Tranh chấp như thừa kế hay giao dịch thì không bắt buộc hòa giải tại xã.
Luật Đất đai 2024 (Điều 235): yêu cầu bắt buộc hòa giải tại xã trước khi cơ quan có thẩm quyền can thiệp, trừ khu vực không có cấp xã; đồng thời khuyến khích tự hòa giải và hòa giải ở cơ sở.
Liên hệ với Luật sư 11 qua hotline để được tư vấn – 0979800000 – Zalo
3. Hòa giải: Bắt buộc hay khuyến khích?
- Khuyến khích: tự hòa giải hoặc hòa giải ở cơ sở (theo luật 2013 và 2024).
- Bắt buộc: khi không hòa giải được và muốn khởi kiện, hòa giải tại xã là điều kiện bắt buộc – đặc biệt với tranh chấp về quyền sử dụng đất. Thừa kế, giao dịch không bắt buộc. Luật 2024 mở rộng vùng bắt buộc nhưng vẫn giữ nguyên nguyên tắc.
Liên hệ với Luật sư 11 qua hotline để được tư vấn – 0979800000 – Zalo
4. Các hình thức hòa giải tranh chấp đất đai
- Tự hòa giải tại cơ sở: linh hoạt, dễ thỏa thuận, không bắt buộc.
- Hòa giải tại UBND cấp xã: chính thức, có thành phần Hội đồng hòa giải theo luật (Chủ tịch xã, đại diện Mặt trận TQ, cán bộ địa chính …). Kết quả biên bản có giá trị pháp lý.
- Hòa giải tại Tòa án: theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án hoặc trong tố tụng dân sự, tùy từng giai đoạn; không bắt buộc trước khi khởi kiện nhưng bắt buộc khi Tòa án đã thụ lý vụ án.
Liên hệ với Luật sư 11 qua hotline để được tư vấn – 0979800000 – Zalo
5. Kinh nghiệm thực tiễn và lưu ý pháp lý
Ở nhiều địa phương, hòa giải tại xã giúp giải quyết tranh chấp nhanh, giữ quan hệ láng giềng, giảm tải tòa án. Tuy nhiên, nếu thiếu sự tin tưởng hoặc đúng quy trình, việc hòa giải có thể thất bại. Cần minh bạch, sự tham gia trung thực của các bên và xử lý đúng theo quy định.
Liên hệ với Luật sư 11 qua hotline để được tư vấn – 0979800000 – Zalo
