Dự thảo Luật Đất đai mới: Bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất?

Phải thật cần thiết mới thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội

Bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất

Dự thảo Luật Đất đai hoàn thiện gồm 16 chương, 247 điều, với việc tăng 3 mục (mục 1 Chương VII; mục 1, 2 chương XVI), bổ sung mới 24 điều và bỏ 13 điều so với dự thảo lấy ý kiến Nhân dân. Nội dung liên quan đến việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng (Điều 75, dự thảo Luật) đã nhận được nhiều ý kiến góp ý của Nhân dân. Đồng thời, dự thảo Luật cũng đã tiếp thu những ý kiến này để sửa đổi nội dung của Điều này.

Các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng được quy định rõ ràng, bao gồm việc thực hiện các công trình công cộng như giao thông, thủy lợi, năng lượng, bưu chính viễn thông, công nghệ thông tin. Ngoài ra, còn bao gồm xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp như trụ sở tổ chức chính trị và các tổ chức xã hội, cơ sở văn hoá, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, cơ sở y tế, dịch vụ xã hội, cơ sở giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, ngoại giao.

Các dự án khác do Nhà nước thu hồi để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng bao gồm dự án nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao, hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản và dự án lấn biển. Điều này sẽ giúp địa phương áp dụng dễ dàng và tránh lạm dụng các trường hợp thu hồi đất.

Các ý kiến góp ý của Nhân dân đã được tiếp thu và dự thảo Luật Đất đai đã được sửa đổi để quy định rõ tiêu chí thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Nội dung sau đã được điều chỉnh và bổ sung để đảm bảo tính minh bạch và công khai trong quá trình thu hồi đất, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người dân bị thu hồi đất. Ngoài ra, dự thảo Luật cũng quy định rõ các trường hợp được miễn thu hồi đất như những trường hợp đất được giao cho hộ gia đình, cá nhân làm vườn, nuôi trồng thủy sản, trồng cây công nghiệp và lâm nghiệp. Tổng thể, việc hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai sẽ đóng góp tích cực vào việc quản lý và sử dụng đất đai hiệu quả, bảo vệ quyền lợi của người dân, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất

Trong quá trình phát triển kinh tế và xã hội, việc thu hồi đất để triển khai các dự án phát triển là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, việc thu hồi đất cần được thực hiện đúng quy định và đảm bảo quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng. Vì vậy, có ý kiến đề nghị quy định việc thu hồi đất ở chỉ thực hiện sau khi hoàn thành việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; quy định cụ thể thời gian hoàn thành khu tái định cư, việc bố trí tái định cư phải hoàn thành trước khi quyết định thu hồi đất; đề nghị cân nhắc nội dung nguyên tắc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ, vì rất khó đánh giá, lượng hóa.

Nhận thấy vấn đề này, Dự thảo Luật đã được hoàn thiện nội dung quy định tại Điều này theo hướng nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng. Theo đó, khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho một hoặc nhiều dự án. UBND cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức thực hiện dự án tái định cư để đảm bảo chủ động trong việc bố trí tái định cư cho người có đất bị thu hồi. Đồng thời việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, việc bố trí tái định cư phải được hoàn thành trước khi có quyết định thu hồi đất.

Dự thảo cũng cụ thể hóa về nội dung nguyên tắc bồi thường, đảm bảo người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ. Theo đó, việc bồi thường phải được thực hiện bằng tiền mặt hoặc tài sản khác tương đương. Nếu người có đất bị thu hồi không đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì cần tổ chức thương lượng để đạt được thỏa thuận. Nếu không thể đạt được thỏa thuận, phải chấp hành quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Dự thảo cũng quy định rõ về thời gian hoàn thành khu tái định cư, đảm bảo khu tái định cư phải được hoàn thiện trước khi có quyết định thu hồi đất. Đồng thời, quy định về trách nhiệm của các cơ quan chức năng trong việc thực hiện quy trình thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Các cơ quan chức năng phải tiến hành kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện các quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.

Tóm lại, Dự thảo Luật đề xuất quy định cụ thể về quy trình thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư nhằm đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng. Nếu được thông qua, việc áp dụng các quy định này sẽ giúp người dân có đất bị thu hồi được bồi thường đầy đủ và được tái định cư đúng quy định, từ đó tạo sự công bằng, minh bạch trong quá trình phát triển kinh tế và xã hội.